Bắt đầu yêu từng con chữ mực đen từ đây!

Quỳnh Thy
5 thg 9
8 phút đọc

Sự thật thú vị là ý tưởng cho bài viết này thật ra lại nảy ra ngay lúc mình đang đọc sách - một cuốn sách hay. Khiến mình nghĩ mình đã biết ơn thế nào để luyện cho bản thân thói quen đọc sách, và đáng tiếc biết bao khi nhiều bạn ngoài kia dẫu biết lợi ích của việc đọc sách là gì nhưng vẫn chưa sở hữu được thói quen này. Bài viết này được ra đời để hi vọng bạn đọc cũng có thể bắt đầu từng bước nhỏ một trong hành trình tập yêu lấy từng trang sách, từng dòng chữ bạn đọc.

Chỉ với 3 quy tắc đơn giản:

Tái thiết lập tư duy
Hành động nhỏ, dễ bắt đầu
Hiểu được lợi ích dài hạn, thấy được sự chuyển hoá cá nhân

Đây là một bài viết không rập khuôn, máy móc, bởi vì ngoài kia với chủ đề này mọi người đã nói quá nhiều rồi. Bài viết này mình muốn mang đến sự thực tế từ chính những quan sát và chiêm nghiệm của Quỳnh Thy - một người đã từng loay hoay cầm sách lên đọc mà không biết lối ra (outcomes) cuối cùng của thói quen này mang lại cho mình là gì. Vậy mình đã làm cách nào để mình biết yêu những con chữ mực đen ấy?

Tái thiết lập tư duy

Nhận diện niềm tin hạn chế

Bạn có niềm tin hạn chế nào đối với việc đọc không? Mình từng nghe câu nhiều câu như "tôi cứ cầm sách lên là tôi buồn ngủ", "tôi không có thời gian để đọc"...

Có chăng đó chỉ là những niềm tin giới hạn mà bạn gieo trong mình bao nhiêu lâu? Có chăng là bạn đã sống trong thế giới nội dung ngắn quá lâu để khả năng tập trung (attention span) của bạn giảm đi đến mức không thể duy trì chú ý tới những dòng chữ bình lặng, đầy thức ăn tri thức cho bộ não?

Hãy thử mở lòng ra và thay đổi dần những niềm tin hạn chế nơi bản thân. Bạn hoàn toàn có khả năng trở thành một phiên bản tốt hơn cả những gì bạn đang hình dung. Và hãy thôi tự nhốt mình trong những sự hạn chế của chính mình.

Thử nghiệm các hình thức đọc

Đọc sách trong thế giới ngày nay không chỉ là sách giấy, mà chúng ta còn có nhiều lựa chọn khác như nghe sách nói, đọc Kindle, đọc E-book...

Không những thế, bạn không chỉ tự mua sách cho mình, mà còn có thể mượn những người thân quen xung quanh, mua lại sách cũ, mượn thư viện, đi đọc sách ké^^ ở những quán cafe có trưng bày sách sẵn/ thư viện/ nhà sách.

Ví dụ:

Cá nhân Quỳnh Thy đọc hiệu quả trên sách giấy, kindle; nhưng khi đọc E-book, nghe sách nói hay đọc tóm tắt sách thì không thể ngấm.

Mình thích đi ủng hộ sách cũ cho những quán cafe nhận donate sách, mình thích tặng sách cũ của mình, thích mua sách cũ của những bạn bán sách trên Instagram, mình thích được người khác tặng sách cho mình. Nhưng khi đi đến những quán cafe hay thư viện để đọc sách ké, mình không thể chú tâm và thong thả được vì mình luôn sợ hết giờ để đi về mà sách đọc đang dở, mình không toàn quyền sở hữu được nó để chủ động với tốc độ đọc của riêng mình.

Với những sự thử nghiệm như vậy vừa tăng trải nghiệm đa dạng cho bạn, vừa giúp bạn bạn nhận thức được bạn đọc hiệu quả/ không hiệu quả với hình thức nào. Mỗi người sẽ có những cảm nhận đọc hiệu quả khác nhau, chỉ có việc tự thử nghiệm bạn mới nhận ra bản thân phù hợp với điều gì để ứng dụng lâu dài.

Được ảnh hưởng từ môi trường

Sẽ may mắn biết bao, và chắc chắn đây là một lợi thế bất công khi xung quanh bạn có những người đam mê đọc và khuyến khích bạn đọc.

Bản thân mình có ba mẹ - những người đã tạo điều kiện và khuyến khích mình đọc sách từ sớm. Từ cấp 2, cấp 3 mình đã mê đọc bộ truyện của bác Nguyễn Nhật Ánh, lớn lên mình được kế thừa rất nhiều sách của ba, và tự mình duy trì được việc đọc khi nhận thấy được những lợi ích lâu dài mà nó mang lại cho mình.

Mặc dù thời điểm ban đầu mình đã từng đọc vì không biết phải làm gì khác. Mình vừa đọc và vừa mông lung không biết đích đến của hành trình này là gì. Ngay tại lúc này đây, mình muốn nhắn gửi đến phiên bản vài năm trước mà có lẽ em xứng đáng được nghe rằng:

Cảm ơn em vì đã duy trì và tìm thấy tình yêu với con chữ cho dù có những thời điểm thật sự lạc lối trong chính hành động mình đang làm. Nhưng tích tiểu thành đại, thói quen này đã ảnh hưởng tích cực đến em rất nhiều. Nhiều đến mức không thể đong đếm.

Hành động nhỏ, dễ bắt đầu

Nếu bạn đọc đến đây và có cho mình một chút niềm cảm hứng, chút niềm tin le lói rồi. Hãy bắt tay ngay vào 2 hành động nhỏ này thôi:

Đặt sách gần tầm mắt, tầm với

Trong cuốn Atomic Habits của James Clear, tác giả đã có nhắc đến về “cues” (tín hiệu/ gợi nhắc thói quen).

James Clear giải thích rằng:

Thói quen thường được kích hoạt bởi những tín hiệu trực quan.
Khi một vật/ hành động bạn muốn hình thành thói quen được đặt ngay trong tầm mắt, bạn sẽ dễ nhớ và dễ bắt tay vào làm hơn.
Ngược lại, nếu nó bị giấu đi, khuất tầm nhìn, thì khả năng bạn quên hoặc lười làm sẽ rất cao.

Vì thế, từ nay sách có thể bắt đầu được để trên kệ sách, gần bàn học...bất kỳ vị trí nào gần tầm mắt, tầm với của bạn nhất.

Với mình mình tạo một không gian đọc nhỏ trong phòng để mỗi lần ngồi xuống, mình biết nơi đó là để đọc sách. Chẳng cần cầu kỳ, chỉ cần một chiếc ghế đủ êm ái đặt ngay cần cửa sổ nhìn ra ngoài, một chiếc kệ dựng tạm bằng chiếc ghế cao dư trong nhà nơi vừa để được sách, vừa để thêm một ly nước để vừa đọc vừa uống nước.

Làm cho nó dễ bắt đầu nhất có thể (“Make it easy”)

Trong cuốn Atomic Habits của James Clear, tác giả cũng nhắc đến ý "Make it easy" - làm cho nó dễ bắt đầu nhất có thể.

Thói quen mới sẽ khó duy trì nếu bạn đặt mục tiêu quá cao ngay từ đầu (vd: đọc 30 phút/ngày, chạy 5km/ngày).
Thay vào đó, hãy giảm độ ma sát xuống mức thấp nhất, để việc bắt đầu trở nên dễ dàng đến mức… gần như không thể không làm.

Thật ra chúng ta không cần ép bản thân phải đọc 30 phút mỗi ngày như mọi người thường khuyên. Mình thấy giống như việc chạy bộ vậy. Gần đây mình luôn cố gắng ép bản thân dậy 6h sáng, ra ngoài công viên chạy bộ. Sau một tuần rèn luyện, mình rút ra được kinh nghiệm rằng mình cần đặt mục tiêu nhỏ hơn nữa. Thay vì "dậy 6h sáng"; "chạy được hết công viên" thì đó là "thay được bộ đồ", "mang được đôi giày", "bước ra khỏi nhà" là thành công rồi. Từ đó có đà để bước ra ngoài. Còn đi được nhiều hay ít tính sau.

Với mọi việc khác cũng vậy:

Nếu muốn đọc sách → chỉ cần đọc 1 trang mỗi ngày, sau đó bạn thường sẽ có xu hướng đọc tiếp.
Nếu muốn viết → đặt mục tiêu viết 1 câu, không cần cả trang.

Khi thói quen vừa dễ nhớ, vừa dễ bắt đầu, thì bạn gần như chắc chắn sẽ duy trì được.

Hiểu được lợi ích dài hạn, thấy được sự chuyển hoá cá nhân

Nếu bạn chưa biết bạn nên bắt đầu đọc từ đâu, hãy chọn sách gắn với vấn đề thực tế của bạn ở thời điểm đó (ví dụ: stress → mindfulness, mới đi làm → kỹ năng soft skill, muốn thư giãn → truyện, tiểu thuyết).

Từ việc bạn thiếu và bắt đầu bổ sung thức ăn cho bộ não bằng việc đọc, bạn sẽ tự thấy thói quen này mang lại ý nghĩa và lợi ích cho mình, thấy được sự chuyển hoá bên trong mình như thế nào (tất nhiên việc này cần sự dài hạn để nhận diện).

Để nói về sự chuyển hoá nơi cá nhân mình khi xây dựng được thói quen đọc sách dài lâu, mình nhận thấy:

Mình đối nhân xử thế tốt hơn, biết ý tứ, biết khiêm tốn hơn, EQ (chỉ số thông minh cảm xúc) cao hơn.

Con người mình có chiều sâu và hiểu biết về đa dạng chủ đề. Từ đó mình thu hút được những con người có tần số cao hơn, bản thân họ cũng đều đọc rất nhiều sách.

Có được sự tò mò, quan sát tốt hơn, thế giới quan của mình được mở rộng hơn. Cũng như có tri thức giúp mình có nhiều dữ kiện để cân nhắc và đưa ra quyết định sáng suốt hơn.

Khi bạn đọc đủ lâu bạn sẽ nhận thức được những giá trị nó tác động đến bạn. Từ đó bạn tự có nội lực để cầm sách lên đọc mà không cần ai ép buộc.

Giống như về việc luyện tập chạy bộ của mình vậy, vì mình hiểu rằng nếu mình không dành nổi 30 phút mỗi ngày để rèn luyện thể chất được, sau này mình sẽ phải trả cái giá còn đắt hơn gấp bội. Từ đó mình tự có động lực để bước ra ngoài vận động.

Cuối cùng, hãy hiểu rằng để hoàn thiện và xuất bản ra một cuốn sách, một người tác giả có thể đã mất cả đời của họ để chiêm nghiệm, đúc kết được; hay cả một đời họ đã đổ ra để nghiên cứu, thành công thức framework cho mình - người đọc chỉ cần đọc trong vài tuần, vài tháng là nhận được giá trị và bước tiếp mạnh mẽ trên hành trình sống của riêng mình. Vậy bấy nhiêu tiền, bấy nhiêu thời gian và nỗ lực đọc có đáng là bao?

Tạm kết

Thói quen đọc sách không phải là điều xa xỉ, cũng không phải thử thách vượt ngoài tầm với. Chỉ cần bạn bắt đầu bằng một trang sách, một góc nhỏ yên tĩnh, và một chút kiên nhẫn, bạn sẽ nhận ra những con chữ ấy đang từ từ mở ra một thế giới khác cho chính mình.

Hãy nhớ rằng: không ai trở thành người yêu sách sau một đêm, mà chỉ qua từng lần cầm sách lên, từng lần mở lòng ra với tri thức. Và rồi đến một ngày, bạn sẽ mỉm cười nhận ra – đọc sách không còn là “thói quen cần cố gắng” nữa, mà đã trở thành một phần tự nhiên trong con người bạn.

Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích, và muốn đón đọc nhiều hơn nữa, hãy theo dõi mình để nhận được những nội dung tương tự sớm nhất nhé!