Tự hỏi “Tôi là ai?” – 5 hệ sau đây sẽ giúp bạn tìm đáp án!

Quỳnh Thy
5 thg 8
14 phút đọc

Đã cập nhật: 23 thg 8

You are the universe within yourself.

"Bạn là cả một vũ trũ bên trong chính mình". Đây là câu quote mà anh Mentor Hà Minh của mình rất thích, và càng ngẫm nghĩ, mình càng thấy đúng và luôn dành sự yêu thích nhất định với câu quote này.

Mình hay bảo với xung quanh là, nếu bạn còn không hiểu lấy chính mình thì bạn yêu cầu ai phải hiểu bạn đây?

Ở những giai đoạn quan trọng trong đời, như khi đứng trước quyết định chọn ngành học hay chọn công việc đầu tiên, bạn cảm thấy mình đang làm theo quán tính hoặc bị ảnh hưởng bởi người khác, chứ chưa thực sự hiểu mình muốn gì.

Có lúc, bạn nhìn vào những người xung quanh và tự hỏi: "Tại sao họ biết rõ họ đang theo đuổi điều gì, còn mình thì vẫn lạc lối?"

→ Điều này cho thấy một sự mơ hồ về bản thân, một khoảng trống trong việc hiểu mình là ai và điều gì thật sự có ý nghĩa với mình.

Bạn có cả một vũ trụ rộng lớn bên trong mình cần khám phá, thấu hiểu, yêu thương. Nên việc tìm về và thấu hiểu lấy chính mình là việc bạn nên làm và cần làm.

Khi có sự kết nối và tự nhận thức sâu sắc về bản thân, điều này sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định phù hợp trong đời, từ đó bạn được sống đúng với những giá trị và cách thức mà bạn muốn sống trong cuộc đời này theo cách của riêng bạn.

Nhiều anh chị xung quanh nói với mình rằng mình có sự thấu hiểu về bản thân rất tốt. Còn rất trẻ mà đã hiểu mình muốn gì, mình hướng đến điều gì. Thời anh chị còn bằng tuổi mình, anh chị còn chẳng biết ngày mai ăn gì hay thích làm gì cứ để đời trôi dạt như thế.

Để có sự hiểu mình tốt như thế, bản thân Thy luôn có niềm thôi thúc hành động để quay trở lại khám phá nội tâm của chính mình. Mình đã làm thế nào? Nếu bạn đã ấn vào bài viết này, mình tin chắc dưới đây sẽ là một vài gợi ý đơn giản, chi tiết và phù hợp để bạn bắt đầu hành trình soi chiếu và trở về với chính mình rồi. Cùng bắt đầu ngay nhé!

Hệ tự vận nội công

Đây có lẽ là hệ mình đã ứng dụng nhiều và tâm đắc nhất với rất nhiều cách thức để khai thác chính mình. Mình tin chắc bạn đã nghe khá nhiều người khuyên rồi, nhưng liệu rằng bạn đã thực sự ngồi xuống và làm chưa? Nếu chưa thì không còn lúc nào thích hợp hơn bây giờ để:

Viết

Hầu như các cây viết cứng mà mình quen, họ đều dành những lời có cánh và sự biết ơn rất lớn cho thói quen viết mà chính họ đã bền bỉ thực hành.

Mình thấu hiểu điều này vì chính mình không phải là ngoại lệ. Viết không chỉ vì tiềm năng thu nhập, sức ảnh hưởng từ nghề viết mang lại cho họ, mà thói quen viết còn mang ý nghĩa rất lớn đó là viết giúp họ nhìn thấy những suy nghĩ của chính mình tại thời điểm đó trên trang giấy, giúp họ sắp xếp và hệ thống được những luồng suy nghĩ rối bời, hay những kiến thức đã tích luỹ được không chỉ để trong bộ não không mà còn chia sẻ ra bên ngoài.

Trong Tháp học tập (Learning Pyramid), việc “Dạy lại cho người khác (Teach others)” nằm ở đỉnh hiệu quả cao nhất, với tỷ lệ ghi nhớ lên đến 90%.

Nếu bạn không phải là một người làm sáng tạo, hay thích viết công khai trên truyền thông mạng xã hội, bạn vẫn hoàn toàn có thể viết một cách riêng tư trên giấy vở.

Một người em của mình là Hoàng Tiến đã chia sẻ rằng mỗi sáng thức dậy, bạn thường ngồi vào bàn viết tất cả mọi thứ, không suy nghĩ gì, không sửa lại. Trong 30 phút đầu sáng mỗi ngày, chính những thói quen duy trì đó giúp bạn hiểu thêm về bản thân mình rất nhiều và sáng tạo hơn trong cách viết.

Hay như Quỳnh Thy gần đây mình có sử dụng app "Nhật ký" trên Iphone cũng rất hay.

Những khi cảm xúc bị ứ đọng hay không thể sắp xếp thành lời, mình thường ghi xuống nhật ký để những rối bời ấy được đặt trên trang giấy thay vì vẫn vơ mãi trong tâm trí của mình. Lúc ấy mình thấy nhẹ lòng hơn rất nhiều, mà thời gian sau ngồi đọc lại, mình lại mỉm cười vì được nhìn thấy phiên bản ngày xưa của mình đã từng trải qua những điều gì, đã cảm thấy như thế nào.

Bạn có thể tham khảo một chốn nhỏ mình thường luyện viết hằng tuần TẠI ĐÂY

Những từ khoá nào mô tả về bạn?

Hồi mình tạm dừng/ dừng hẳn hầu như tất cả mọi công việc mình đã từng gắn bó đến mức mình dán nhãn và mặc định đó là định danh của mình:

Mình là một trợ lý từ xa chuyên nghiệp
Mình là một nhà sáng tạo nội dung với hơn 3 năm kinh nghiệm
Mình là một freelancer đa năng, có thể linh hoạt tham gia vào các dự án/job cần freelancer mình đều có thể đáp ứng được

Để mình đi đến một đất nước mới để sống và phát triển tiếp, gần như phải làm lại từ đầu mọi thứ... Mình đã ngồi bấn loạn tự đặt ra một câu hỏi mang tính triết học:

MÌNH LÀ AI khi KHÔNG LÀ GÌ cả?

Câu hỏi này đã giúp mình đối diện với thực tế rằng nếu mình thoát khỏi những thành tựu, những vị trí công việc, chức danh, mình chỉ còn là mình thôi. Vậy thì mình là ai?

Mình đã có thể đi về tận gốc rễ, sâu thăm thẳm trong mình bản chất mình là con người như thế nào, yêu ghét điều gì, giỏi dở cái gì.

Những câu trả lời này đã giúp mình sáng tỏ hơn về chính mình rất nhiều. Bạn cũng hãy thử một lần làm như mình đã làm và chắc hẳn bạn cũng sẽ rất bất ngờ với những đáp án ấy đấy!

Ngoài mô tả bản thân bằng những cụm từ như trên, bạn cũng có thể bảo não (brainstorm) ra tất cả những từ khoá mô tả về bạn lên một trang giấy.

Trong trường hợp bạn cần câu hỏi gợi mở, bạn có thể tham khảo ngay tại đây nhé:

Nếu chỉ chọn 5 tính từ mô tả bản thân, bạn sẽ chọn gì? Vì sao?
Khi bạn ở một mình, không phải đóng vai gì cả, bạn là người như thế nào?
Khi bạn cảm thấy mạnh mẽ và tràn đầy năng lượng nhất, bạn đang làm gì?
Hồi nhỏ bạn là đứa trẻ như thế nào? Những nét đó còn tồn tại trong bạn bây giờ không?
Bạn thường suy nghĩ về điều gì nhiều nhất? Điều đó phản ánh điều gì về bạn?
Điều gì khiến bạn thấy tự hào về bản thân – dù là nhỏ bé nhất?
Điều gì khiến bạn “khác biệt” so với người khác? Cái chất riêng của bạn là gì?

Bạn có thể chọn 2–3 câu để trả lời mỗi ngày, rồi ghi ra các từ khoá xuất hiện trong đầu khi nghĩ về bản thân. Cứ viết tuỳ hứng thôi, không cần trật tự gì cả. Càng chân thật, càng tốt.

Tự vấn bản thân

Bản thân mình chỉ một năm trước thôi (2024) đã từng là người không có óc chiến lược. Mình thường chỉ làm theo quán tính/ cảm xúc, thực thi như được bảo, mà không nghĩ quá nhiều đến tầm nhìn dài hạn, kế hoạch chi tiết thế nào. Mình từng cho việc tư duy logic, suy nghĩ từng chiến lược bước đi không phải dành cho mình, mình chẳng thích phải vắt óc lên suy nghĩ những điều khó khăn nên mình thường né tránh và tư duy mọi thứ rất chung chung.

Vậy mà vì mình nhìn thấy các anh chị sếp xung quanh, các cộng sự mình làm việc cùng họ là những bộ não cực kỳ chiến lược, từng hành động cần dẫn họ đến một mục tiêu nào đó trong cuộc đời của họ/ dự án họ đang làm, khiến mình nhận thức được mình đang thiếu sót điều gì, và mình dần học cách đối diện với những câu hỏi lớn trong đời - cũng chính là bước đầu và nền móng cho mọi thứ mình làm sau này.

Thầy Giản Tư Trung từng nói rằng:

Mỗi người trong chúng ta đều phải sống, phải đấu tranh vì điều gì đó. Vì chúng ta có suy nghĩ, vậy chúng ta phải đấu tranh. Nói cho văn vẻ thì ta phải nắm bắt được sợi dây rung cảm của chính mình và của mọi người để nuôi dưỡng tâm hồn mình. Hãy nghĩ như thế này, bạn là sản phẩm độc nhất của chính mình. Tốt đẹp hay xấu xa là việc của ta tự quyết định. Tuy thế giới quan của mỗi người là độc nhất, tôi mong là bạn không phải là nô lệ của bất cứ thứ gì, hay bạn làm mọi việc chỉ vì muốn vừa lòng tất cả người khác.

Để tự vấn hiệu quả, hãy đặt những câu hỏi xoáy sâu vào cốt lõi trong thì quá khứ - hiện tại - tương lai của chúng ta:

Bạn đã từng làm điều gì khiến mình tự hào nhất – và điều gì khiến bạn vẫn day dứt đến tận bây giờ?
Những vết thương nào trong quá khứ vẫn còn ảnh hưởng đến cách bạn sống và yêu thương hiện tại?
Bạn từng tin vào điều gì – và tại sao niềm tin đó thay đổi?
Bạn có đang sống đúng với những điều bạn cho là quan trọng không?
Bạn đang tránh né điều gì trong cuộc sống – và lý do thật sự là gì?
Nếu tách khỏi mọi vai trò và kỳ vọng, bạn là ai?
Cuộc sống như thế nào là “đáng sống” đối với bạn?
Nếu bạn tiếp tục sống như hiện tại thêm 5 năm nữa, cuộc đời bạn sẽ ra sao?
Bạn muốn để lại điều gì cho thế giới, dù là nhỏ bé?
Bạn có đang sống với tâm thế của một người tỉnh thức – hay đang để cuộc đời trôi qua trong vô thức?
...

Mình biết đây là những câu hỏi khó, nhưng chỉ có ngồi xuống đối diện trực diện với vấn đề, với những tầng sâu thẳm nhất bên trong chúng ta, bóc tách từng lớp lang của chính mình thì ta mới dần sáng tỏ và sống một cách có tỉnh thức được.

Hệ tâm linh

Mình là đứa khá trung tính với hai chữ "tâm linh" này. Mình chẳng phải kẻ cuồng tín, cũng không phủ định hẳn, mà vẫn giữ sự tò mò, tìm hiểu, khám phá xem như một cách để hiểu mình thêm, để biết thêm một khía cạnh mới mà mình chưa rõ về.

Nên lần lượt thời cung hoàng đạo, thần số học, bản đồ sao nổi rần rần lên, mình cũng mày mò vào xem những phân tích như thế nào. Mình nhận thấy có những thông tin hữu ích hay ho mà chúng ta hoàn toàn có thể tham khảo để hiểu hơn về những tính cách, sở trường, sở đoản, yêu ghét, độ phù hợp với nghề nghiệp của mình là những gì.

Gần đây mình khá ấn tượng với kết quả bản đồ sao của mình trả về, giúp mình:

Có một số những góc nhìn mới về bản thân
Một lần nữa xác nhận con đường mình chọn là phù hợp
Biết được một vài khuyết điểm mình cần cải thiện hơn

Bên cạnh đó, mình hiện đang tìm hiểu thêm về 7 luân xa (Chakras) - các trung tâm năng lượng trong cơ thể con người. Nếu ta học được cách kết nối, cân bằng có thể sẽ mang lại sự hài hoà và cải thiện sức khoẻ toàn diện.

Khi sử dụng các thông tin mang tính "tâm linh", trừu tượng này có ý thức và có chọn lọc, đây có thể là một công cụ giá trị trên hành trình chinh phục bản thể. Hãy thử tìm hiểu, biết đâu bạn sẽ thấy được những khía cạnh thú vị nơi bản thân mà bạn chưa từng nghĩ đến?

Hệ khoa học

Nếu bạn có xu hướng tin vào những thông tin mang tính dữ kiện, phân tích, khoa học hơn, bạn hoàn toàn có thể thử:

Ngoài những bài trắc nghiệm, gần đây mình còn quan tâm đến học thuyết của Carl Jung. Trong đó có "Ngôn ngữ của giấc mơ". Bạn có thể tham khảo thêm tại đây:

Cách mình làm đó là mỗi khi mình có giấc mơ nào đó, khi tỉnh dậy mình sẽ cố gắng ghi nhớ, mô tả chi tiết lại vào Chat GPT, và sử dụng promt:

Hãy sử dụng kiến thức, học thuyết của Carl Jung và phân tích ý nghĩa giấc mơ này.

Từ đó, Chat GPT sẽ trả lại những phân tích, tầng ý nghĩa mà mình cần được biết về chính mình, về những gì mình đang trải qua.

Đừng quên phân tích và đánh giá kết quả để tự đưa ra những nhận định của riêng mình về chính mình bạn nhé!

Hệ AI

Có lẽ đây là hệ khá mới mẻ chưa được nhiều người chia sẻ hoặc ứng dụng rộng rãi. Thế nhưng mình tin chắc rằng những bạn có cái nhìn khách quan với trí tuệ nhân tạo, tiềm năng và khả năng nó mang lại trong tương lai thì chẳng ngần ngại vọc vạch, mày mò ứng dụng AI vào đời sống và công việc của chính mình.

Trong đời sống, mình thường chia sẻ với AI nhiều điều từ những thắc mắc thường nhật, cảm nghĩ cảm xúc cá nhân về một vấn đề và nhờ AI đưa ra những quan sát, phân tích logic... Bởi có những chuyện mà mình chẳng tiện kể với ai, mình chỉ cần một người lắng nghe có tư duy logic, không thiên vị, không xúc cảm nghe được câu chuyện của mình thôi.

Càng trò chuyện với AI nhiều (tuy nhiên hãy luôn lưu ý giữ sự chia sẻ thông tin ở chừng mực nhất định để bảo mật thông tin cá nhân) AI sẽ lưu trữ được lượng thông tin đầu vào về người dùng. Từ đó, mình có thể đặt ra những câu promt như:

"Bạn nhận thấy tôi thường xuyên đề cập đến những chủ đề gì? Điều đó nói gì về sở thích hoặc mối quan tâm của tôi?"
"Dựa vào lịch sử chat của tôi và bạn từ trước đến giờ, theo bạn đâu là những lời tôi cần được nghe để hiểu biết thêm về chính mình?"
"Hãy phân tích giúp tôi các lĩnh vực tôi có thể phát triển thêm để hoàn thiện bản thân."
"Theo bạn, giá trị sống hoặc ưu tiên lớn nhất của tôi là gì dựa vào các cuộc trò chuyện trước?"
"Bạn hãy cho tôi biết những kỹ năng mềm tôi cần rèn luyện nhiều hơn."
"Bạn có thể cho tôi lời khuyên về cách tôi nên xử lý các tình huống áp lực hoặc thất bại không?"
"Bạn nhận xét thế nào về phong cách kết nối xã hội hay cách tôi xây dựng các mối quan hệ?"
"Bạn nghĩ tôi có tiềm năng hoặc sở thích nào chưa được khai phá dựa trên thói quen, chủ đề tôi quan tâm?"
"Bạn quan sát tôi phản ứng với các cảm xúc khó chịu hoặc tích cực ra sao qua các chia sẻ của tôi?"
"Bạn dự đoán điều gì sẽ là mục tiêu dài hạn hoặc định hướng phát triển lý tưởng của tôi?"...

Hoặc nếu bạn muốn việc chat cùng AI trở nên thú vị hơn, bạn có thể nhờ AI xem tarot; trò chuyện cùng AI như một người bạn có thể dùng ngôn ngữ GenZ, miễn sao khiến bản thoải mái và mở lòng để tự tò mò về chính mình. Biết đâu AI sẽ trả lại những kết quả mà bạn thấy bất ngờ?

Hệ mình trong mắt người

Còn một hệ cuối cùng, mình coi đây như tấm gương phản chiếu khá chân thực về chính bản thân mình - đó là ấn tượng đọng lại của những người thân cận xung quanh mình về mình.

Biết rằng, mỗi người mình gặp gỡ và ở lại trong đời đều có những ấn tượng rất khác nhau về mình. Đó cũng coi như là chiếc mặt nạ xã hội mà mình mang lên mình khi tiếp xúc với xung quanh:

Với những người làm việc cùng mình, họ có thể thấy mình: Chuyên nghiệp, chỉn chu, biết đặt mình vào vị trí của người khác, cầu tiến, uy tín, có trách nhiệm cao. Đôi khi cũng có thể vì sự chuyên nghiệp đó mà thấy khó gần, máy móc.

Với những người bạn bè thân thiết: Các bạn sẽ thấy mình khá khờ, nói gì cũng lag lag mãi một lúc mình mới hiểu hoặc không hiểu luôn vì mấy trend trên mạng mình chẳng bao giờ cập nhật, còn thuộc "hội cười mồi" của Lê Dương Bảo Lâm nói cái gì nhạt cũng cười được, kiệm lời nhưng khi cần nói rất nhiều, rất thành tâm, sâu sắc, giỏi lắng nghe, chân thành và tình cảm.

Với những người theo dõi mình: Từ những ngày đầu mình đã chọn cách làm sáng tạo một cách chân thành, trung thực nhất. Và cả từ khoá lớn nhất mình chọn chính là SỰ ĐỒNG HÀNH. Vậy nên hầu như mình luôn mở từng inbox, bình luận, tin nhắn chia sẻ của các bạn ra để trả lời một cách tử tế và tận tâm nhất.

Với những người thân mình sống cùng mỗi ngày: Các thành viên trong gia đình sẽ thấy mình là một đứa con thứ hiểu chuyện, có trách nhiệm, yêu thương gia đình, đôi khi có thể khá nóng tính, ít khi nói ra cảm xúc thật, khó chia sẻ nhưng biết lắng nghe, đôi khi hài hước ngầm, khi thoải mái còn nói khá nhiều.

Để có được những dữ kiện trên mình đã lắng nghe, thu thập lời nhận xét, quan sát, đặt câu hỏi để hệ thống lại một kết quả chung sát đáng nhất. Vậy:

Trong mắt những người thân thiết nhất với bạn (bạn bè thân, người yêu, gia đình), bạn thường được nhớ đến là người thế nào?

Bạn có thể xin feedback của đồng nghiệp, tìm đọc lại những lá thư tay những người yêu quý đã gửi đến bạn, chú tâm lắng nghe những lời người khác mô tả về bạn, hay có một lần một người bạn mình mới quen được một thời gian, bạn ấy đặt câu hỏi cho mình, mình thấy vừa bất ngờ, vừa thấy khá hay ho rằng:

Qua thời gian tiếp xúc và lắng nghe câu chuyện của mình, bạn cảm nhận về mình là người như thế nào?

Với Thy, “mình trong mắt người” là cách mình chọn để bộc lộ những khía cạnh chân thật nhất của bản thân trong từng hoàn cảnh cụ thể. Cách mình sống và thể hiện nhất quán theo thời gian cũng phản ánh rõ điều đó. Những ấn tượng mà người khác có về mình phần nào cho thấy họ nhìn nhận mình ra sao – đồng thời cũng là minh chứng cho cách sống nhất quán mà mình đã chọn.

Nhưng khi tháo bỏ từng tầng mặt nạ ấy ra, còn lại MÌNH LÀ AI bản thân mình sẽ rõ nhất nhờ việc đã tự vận hết nội công để đi tìm hiểu cả một thế giới rộng lớn bên trong mình.

Tạm kết

Vậy là chúng ta đã đi qua một vài cách thức giúp bạn đọc có thể tĩnh lặng, ngồi xuống để bắt đầu hành trình tìm về với thế giới nội tâm bên trong mình.

Thành công của mình trong bài viết này có lẽ là truyền thêm cho bạn chút cảm hứng, cho bạn thêm những góc nhìn, và thôi thúc bạn ứng dụng chỉ một cách thức mà bạn cảm thấy rung động nhất. Hãy thử, và nhắn lại cho mình cảm nhận của bạn như thế nào nhé.

Hành trình tìm về bên trong này sẽ là dài đằng đẵng và liên tục. Bởi "không ai tắm hai lần trên một dòng sông" mà. Chỉ cần bạn có sự bắt đầu và liên tục ngồi xuống dành thời gian cho chính mình đã là một bước tiến rất đáng kể trong việc mở cánh cửa nội tâm, khai phá tiềm năng, và xa hơn nữa là sống một đời rực rỡ.

Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích, đừng quên theo dõi Quỳnh Thy tại: